Lambrusco is een Italiaanse wijn gemaakt van de Lambrusco druif.
Lambrusco zou genoemd zijn naar de stad Lambrate, waar de druif voor het eerst zou verbouwd zijn.
De Lambrusco-druif is in heel Italië geteeld. Van de druiven wordt niet alleen wijn gemaakt, maar ook azijn, likeur en brandewijn.
Lambrusco druiven zijn zwart en voornamelijk geteeld in Emilia-Romagna in de provincies Modena, Reggio Emilia en Parma en in Lombardije in de provincie Mantua. De Lambrusco wijnstokken worden opgebonden zodat ze niet te dicht bij de grond komen, omdat ze gevoelig zijn voor meeldauw. Lambrusco wijnstokken worden soms ook tussen populieren geplant.
De Lambrusco druiven worden gebruikt om parelwijn en mousserende wijnen te produceren, Lambrusco’s zijn zowel rood als rosé en zelden wit. Er zijn ook zoete en droge soorten Lambrusco’s.
Lambrusco’s kunnen voorkomen als frizzante (licht mousserend) of als spumante (sprankelend). De bubbels komen tijdens de bereiding door een tweede gisting in gesloten vaten. Sommige producenten laten de wijn met ongeveer 10 procent restsuiker een tweede keer in de fles fermenteren om zo een droge lichte schuimwijn te produceren.
Afhankelijk van de soort Lambrusco-druif die wordt gebruikt, kan hij onder verschillende namen op de markt worden gebracht, waaronder Lambrusco graparossa di castelvetro, Lambrusco grasparossa di castelvenetto, Lambrusco marani, Lambrusco salamino, Lambrusco montericco, Lambrisoco salamino en Lambrusco sor…
Door het accent te zetten op kwantiteit kan de kwaliteit minder zijn dan oorspronkelijk de bedoeling was. Maar sommige wijnproducenten zoals Cleto Chiarli brengen lamsbrusco’s van hoge kwaliteit op de markt als DOC en IGT Lambrusco’s.
Er zijn eigenlijk zeven Lambrusco’s die aan de DOC kwalificatie voldoen, waaronder:
- Lambrusco di Sorbara rood of rose, geproduceerd in de provincie Modena. Het is typisch een lichte wijn met aroma’s van aardbeien, frambozen en kersen. Hieronder vallen onze Lambrusco di Sorbara DOC Premium en Lambrusco di Sorbara DOC Fondatore (methode champenoise).
- Lambrusco Grasparossa di Castelvetro rood, sterk aromatisch, heeft een kersenkleurig schuim met bredere aroma’s dan andere soorten Lambrusco. Hieronder vallen onze Lambrusco Graparossa di Calstelvetro DOC Centenario, Lambrusco Graparossa di Calstelvetro DOC Vigneto Cialdini en Lambrusco Graparossa di Calstelvetro DOC Pruno Nero van het wijnhuis Cleto Chiarli.
- Lambrusco Mantovano, typisch licht en fruitig aroma, kan rood of rosé zijn en bestaat uit verschillende soorten Lambrusco. Het is het enige type dat buiten Emilia wordt geproduceerd in de provincie Mantua in Lombardije.
- Lambrusco van de heuvels van Scandiano en Canossa, waaronder:
- Heuvels van Scandiano en Canossa Lambrusco
- Heuvels van Scandiano en Canossa Lambrusco Grasparossa
- Heuvels van Scandiano en Canossa Lambrusco Montericco
- Lambrusco Salamino di Santa Croce rood, de naam komt van de trossen die doen denken aan salami, heeft een donkere kleur met een intens paars schuim en een medium body.
- Lambrusco Reggiano
- Modena DOC
- Modena Lambrusco
Afhankelijk van het type Lambrusco kan de wijn worden gesneden in het maximale percentage dat is bepaald door de respectieve productievoorschriften met andere Lambrusco of wijnstokrassen zoals Ancellotta, Fogarina, Fortana (ook bekend als Uva d’oro) en Malbo Gentile.
Lambrusco Fermo is zeer zeldzaam, afgezien van enkele sporadische gevallen van marketing, wordt het voornamelijk op familieniveau geproduceerd: in de praktijk is het gevinifieerde Lambrusco, maar zonder vervolgens in een autoclaaf te zijn beland. Er zijn ook enkele gevallen van Lambrusco Spumante Metodo Classico zoals onze Lambrusco di Sorbara DOC “Fondatore”. Tot slot bestaat ook Lambrusco in het wit, maar de diffusie van deze versie is zeer schaars.
Lambrusco is de bestverkochte Italiaanse rode wijn in Italië en geëxporteerd naar de wereld: in 2016 werden 400 miljoen flessen geproduceerd.
Lambrusco is een verfrissende wijn die kan dienen bij vette/zware maaltijden, maar ook als zomerwijn, bijvoorbeeld bij een picknick of als aperitief. Lambrusco is een wijn die goed past bij de producten van de Emiliaanse keuken, soms gekenmerkt door producten die rijk zijn aan vetten en aroma’s. Lambrusco past ook goed bij robuuste voedingsmiddelen zoals varkensvlees, worstjes en lamsvlees. Lambrusco is ook uitstekend bij de typische kazen van het gebied zoals Parmigiano-Reggiano en Grana Padano of schimmelkazen.
Lambrusco wordt daarbij ook gebruikt in de keuken bij de bereiding van gerechten, vooral typisch Emiliaans, zoals de zamponeworst en cotechino, of voorgerechten zoals lambrusco risotto en lambrusco pasta. Bovendien wordt het gebruikt bij de bereiding van cocktails, gemengd met andere sterke dranken en fruit en geserveerd als aperitief; zelfs in het bijzonder cocktails zoals de “Lambaroni foam”, winnaar van de Barman Day award in 2010 gehouden in de Lingotto salon in Turijn in het “Slow food” festival.
Lambrusco wordt ook gebruikt in wijntherapie vanwege zijn huid conserverende eigenschappen.
Lambrusco geschiedenis
De getuigenissen met betrekking tot het bestaan van Lambrusco draaien om de oorsprong van de naam. De betekenis van spontane, wilde plant is terug te voeren op de ontdekking van wilde wijnstokzaden (wild) in de huidige productiegebieden
Directe getuigenissen komen tot ons van de Latijnen en meer specifiek van Vergilius, een inwoner van Mantua, een ander kostbaar gebied van de huidige productie, dat spreekt over het bestaan van vitis labrusca tweeduizend jaar geleden, in zijn vijfde bucolische. Andere geschriften uit die tijd spreken ook over dat type wijnstok, zoals Cato’s “De agri cultura”, Varro’s “De re rustica” en de “Naturalis Historia” waarin Plinius de Oudere zegt: “de vitis vinifera waarvan de bladeren, net als die van de labrusca-wijnstok, bloedkleurig worden voordat ze vallen”.
De oorsprong van de teelt van deze wijnstok is niet zeker; in een verhandeling over landbouw uit 1305 stelt de Bolognese Pietro de’ Crescenzi voor om de veredeling van de Labrusca-wijnstok te overwegen.
In 1567 stelt Andrea Bacci, arts van paus Sixtus V en botanicus, dat “op de heuvels voor de stad Modena Lambrusco rode druiven worden verbouwd, die pittige, geurige, mousserende wijnen geven voor gouden bubbels, als ze in glazen worden gegoten”. Rond 1700 was er een belangrijke technische innovatie voor het behoud van deze mousserende wijn: de introductie van een bepaalde fles, bordeauxrood genaamd, gekenmerkt door een resistent en dik glas en de kurk op zijn plaats gehouden met behulp van een touw, om te voorkomen dat de kurk springt als gevolg van de druk van koolstofdioxide die wordt geproduceerd door hergisting van de suikers die nog steeds in de wijn aanwezig zijn. In 1867 stelde Francesco Aggazzotti, een kostbare descriptor ook van balsamico-azijn, een eerste uitputtende onderverdeling voor van de drie heersende soorten gecultiveerde wijnstokken: Lambrusco della Viola of Sorbara, Lambrusco Salamino, Lambrusco met rode stengels waaruit alle verschillende soorten Lambrusco zullen worden verkregen.
In de eerste helft van de twintigste eeuw was Lambrusco een uitgesproken droge wijn, en het schuim ervan werd, net als champagne, geproduceerd door een tweede gisting in de fles. Met de komst van nieuwe technologieën op wijngebied, met name met de introductie van de Charmat-methode, steeg de productie aanzienlijk vanaf het begin van de jaren 60. Dus in de volgende twintig jaar was er een sterke groei in de verkoop in het buitenland, vooral in de Verenigde Staten, waar Lambrusco ongeveer 50% van de geïmporteerde Italiaanse wijnen vertegenwoordigde en werd gepromoot als een soort Italiaanse Coca Cola. In de jaren ’90 kende de productie een keerpunt vanuit kwalitatief oogpunt ten nadele van het kwantitatieve. Er werd daarom een poging gedaan om terug te keren naar de oorsprong van Lambrusco, droger en consistenter en minder zoet. Tegenwoordig worden de meeste van de beste Lambrusco nog niet geëxporteerd en degenen die op buitenlandse markten worden verkocht, zijn geen DOC en meestal van middelmatige kwaliteit.
De etymologie van de naam is onzeker, er zijn voornamelijk drie hypothesen in dit opzicht.
De eerste wil dat de naam is afgeleid van labrum (rand van de velden) en ruscum (spontane plant): de wijnstok “la-brusca” zou degene zijn die onbebouwd groeit aan de rand van de velden. De tweede schrijft de oorsprong toe aan de samensmelting van de termen labo (nemen) en ruscus (die het gehemelte prikt), vandaar ook de oorsprong van het woord “brusco”. Het identificeert in feite dat typische kenmerk van jonge wijnen, gekoppeld aan een ingesloten zuurgraad en tannine, levendig en aangenaam.
De derde, minder geaccrediteerd, ziet de oorsprong van de naam in een Lombardische dialectvorm – “rusco” (ik probeer/ neem … dingen), en “Lambro”, met verwijzing naar de Lambro-vallei.
